Poznajecie osoby ze zdjęcia? To sportowcy z HKS!

Harcerstwo na ziemi średzkiej liczy sobie ponad 105 lat. Spacerując ulicą Harcerską w miejscu pierwszej zbiórki  znajduje się upamiętniający to wydarzenie pomnik. Harcerze średzcy nie jeździli tylko na obozy - walczyli w powstaniu, wystawiali sztuki i mieli drużynę sportową. 

Pierwsza zbiórka skautów średzkich odbyła się 18 maja 1916 roku. Zanim jednak odbyła się pierwsza zbiórka, przybyły do Środy dh Karow musiał znaleźć nie tylko chętnych do wstąpienia w szeregi skautów, ale i kolegów, którzy pomogliby wszystko zorganizować. Stefan Karow przysiadł się w kawiarni Hołogi do czterech młodych mężczyzn, których rozmowie się przysłuchiwał. Szybko się z nimi zaprzyjaźnił i to oni pomogli mu stworzyć pierwszą na ziemi średzkiej drużynę skautową. Jako miejsce spotkań wytypowano jedyną lipę na prowadzącej do Źrenicy alei kasztanowców. To nie była wówczas ulica - w miejscu gdzie dziś aż do Źrenicy rozciągają się budynki były tylko pola, a przy dzisiejszej ulicy Żwirki i Wigury (dawniej Graniczna) stały tylko dwa domy. To miejsce służyło nie tylko spotkaniom skautów. Młodzież, która w czasie zaboru pruskiego wstąpiła w szeregi drużyny skautowej miała okazję uczyć się wszystkiego co związane było z ojczyzną - historii, geografii, języka polskiego. W szkole nie wolno było tego uczyć. Na pierwszym spotkaniu zjawili się dh Ignacy Lisiak, który został zastępowym, dh Klemens Malicki - przodownik, oraz dh Stanisław Garstecki i dh Stanisław Malicki. Jednak wkrótce drużyna się rozrosłą i powiększyła o kolejne 17 osób. Chętnych było tak wielu, że utworzono kolejny zastęp. Mając więc drużynę, dh Stefan Karow, pełniący obowiązki drużynowego zgłosił centrali w Poznaniu pierwszą drużynę na ziemi średzkiej. 

Pierwsze drużyna powstała w Środzie cieszyła się dużym wsparciem wszystkich mieszkańców, a lista dobroczyńców była bardzo długa. Średzkich skautów wspierali Madalińscy z Dębicza, Stablewscy ze Szlachcina, Bnińscy i zamożni mieszczanie, a może przede wszystkim ks. Mieczysław Meissner. Na patrona drużyny wybrano zamieszkałego w Szwajcarii Henryka Sienkiewicza. Skauci wysłali do pisarza informujące go o tym pismo, a po jego śmierci wysłano rodzinie kondolencje. Aby przystąpić do drużyny należało znać życiorys pisarza i mieć przeczytane przynajmniej dwa jego dzieła. Biorąc pod uwagę dorobek literacki Sienkiewicza nie dziwi, że to jego wybrano na patrona. Pisane ku pokrzepieniu serc dzieła miały inspirować młodych ludzi, by dążyli do wolności. 

Krótko potem w Środzie sformowano także drużynę żeńską. Młodzież prócz nauki, wycieczek, obozów i występów teatralnych działała także charytatywnie i pomagała mieszkańcom. A gdy werbowano pierwszą drużynę powstańczą na średzkim rynku także harcerze wstąpili w szeregi walczących o wolność wielkopolan. Harcerki przez wszystkie miesiące trwania powstania prowadziły na dworcu kolejowym stołówkę dla powstańców. Średzcy skauci walczyli także w powstaniu śląskim.

W okresie dwudziestolecia międzywojennego działalność harcerska na ziemi średzkiej się rozrastała, zrzeszając coraz więcej osób. Harcerze również dzięki protekcji ks. Meissnera i w poszanowaniu dla narodowych tradycji wszelkie święta obchodzili z błogosławieństwem bożym. A kiedy zaczęto się obawiać agresji ze strony niemieckiej harcerze w obawie przed oskarżeniem o konspirację niszczyli dokumentację, która zaczęła powstawać tuż przed wojną i w trakcie. Jak tylko okupant opuścił Środę we wrześniu 1945 harcerstwo wznowiło działalność pełną parą.  Do tych wznowionych drużyn wstąpił także Henryk Łukaszewski, ojciec Pawła Łukaszewskiego, który po raz kolejny zapełnił pamiątkami po ojcu i wspomnieniami następną stronę w historii miasta.

Z REDAKCYJNEJ POCZTY

W moich zbiorach znajduje się dużo pamiątek związanych ze średzkim harcerstwem. Wszystkie te pamiątki, głównie zdjęcia, to spuścizna po moim ojcu, Henryku Łukaszewskim. Wiele z pamiątek zostało już przekazanych średzkiemu hufcowi. Pozostało jednak sporo ciekawych i zaskakujących (na pewno dla mnie) fotografii.

Ta spuścizna wynika z faktu, że mój ojciec przez wiele lat był harcerzem, a pod koniec lat 60-tych ubiegłego wieku zaczął fotografować wydarzenia związane z działalnością średzkiego hufca. Wśród wielu ciekawych zdjęć znalazłem takie, które dowodzą, że odradzające się po II wojnie światowej harcerstwo nie ograniczało się do powszechnie znanych form jego aktywności, czyli: zbiórek, biwaków, czy tak popularnych wśród harcerzy obozów. Notabene, wzorem mojego ojca, najpierw jako zuch a potem harcerz, także i ja, z ogromnym zapałem, w nich uczestniczyłem.

Nie wszyscy zapewne wiedzą, że zaraz po II wojnie światowej funkcjonował, przy Komendzie Hufca Średzkiego Związku Harcerstwa Polskiego, Harcerski Klub Sportowy (HKS Środa). Jego prezesem był pan Jerzy Skowron.

Na załączonych do niniejszej notki 4 fotografiach, które wykonano w 1946 roku, widoczna jest drużyna sekcji piłki nożnej HKS Środa. W materiałach mojego ojca znalazłem następującej treści informację, cytuję: „Do wyróżniających się członków tej sekcji należeli: Gwidon Budnowski, Henryk Łukaszewski, Władysław Godziewski, Ryszard Stępniak, Zenon Ziembiński i Eugeniusz Lepczyński”.

Wśród postaci widocznych na fotografiach, oprócz mojego ojca, niestety nie potrafię nikogo rozpoznać. Być może opublikowanie tych zdjęć pomoże w rozszyfrowaniu, choćby części, składu harcerskiej drużyny piłkarskiej HKS Środa z 1946 roku.

Na marginesie dodam tylko, że oprócz sekcji piłkarskiej średzcy harcerze, krótko po wojnie, utworzyli także sekcję …bokserską.

Paweł Łukaszewski 

Drodzy Czytelnicy, jeśli jesteście w stanie rozpoznać osoby znajdujące się na fotografiach przesłanych przez pana Łukaszewskiego, prosimy o kontakt z redakcją [email protected]. Jeśli także macie do opowiedzenia historię miasta lub naszego powiatu nie wahajcie się napisać do nas. Chętnie pomożemy Wam ją spisać.

[DAWNY]1637137988689[/DAWNY]