Wizyta premiera Tadeusza Mazowieckiego w Środzie. Część I

Z REDAKCYJNEJ POCZTY

W powojennej historii Środy Wielkopolskiej były to nie tylko najbardziej oczekiwane, najszerzej komentowane i najcieplej przyjęte odwiedziny polskiego polityka. Przede wszystkim były to odwiedziny jednego z najważniejszych, po 1989 roku, polskich wojowników o wolność i demokrację. Autorem prezentowanej przeze mnie fotorelacji jest pan Józef Odalanowski. Jego fotografie z ogromnym pietyzmem i z myślą o potomnych zachował mój ojciec.

Na wstępie pokrótce przypomnę Państwu sylwetkę bohatera niniejszego wspomnienia. Tadeusz Mazowiecki był pierwszym, od zakończenia II wojny światowej, niekomunistycznym premierem polskiego rządu (od 24 sierpnia 1989 roku do 4 stycznia 1991 roku). Był też jednym z czołowych działaczy demokratycznej opozycji. Podczas wolnościowego zrywu „Solidarności”, obok takich postaci jak: Lech Wałęsa, Jacek Kuroń, Adam Michnik, Władysław Frasyniuk, Zbigniew Bujak, Jan Rulewski, Bronisław Geremek, należał do najbardziej represjonowanych opozycjonistów. W stanie wojennym został internowany. W latach 80. był jednym z najbliższych współpracowników Lecha Wałęsy. Po 45 latach totalitarnych rządów, w tym po 24 latach konstytucyjnie zagwarantowanej przewodniej roli PZPR oraz przyjaźni do imperium zła (ZSRR), Tadeusz Mazowiecki wprowadził najważniejsze reformy ustrojowe. To pod jego przywództwem wprowadzono w Polsce demokratyczne reguły oraz prawo umożliwiające przeprowadzenie transformacji gospodarczej. Tory gospodarki centralnie sterowanej przekierowano na tory gospodarki rynkowej. Zlikwidowano cenzurę i przywrócono swobody obywatelskie. Tadeusz Mazowiecki zmarł w Warszawie 28 października 2013 roku, w wieku 86 lat.

A gdzie tu Środa? Mamy 20 października 1990 roku, prezydentem Polski jest generał Wojciech Jaruzelski. Trwa kampania wyborcza, która ma wyłonić pierwszego niekomunistycznego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Na spotkanie z mieszkańcami Środy ma przyjechać kandydat na najwyższy urząd w Państwie – premier Tadeusz Mazowiecki. Premier? Mało powiedziane, symbol wolnościowych i demokratycznych aspiracji Polaków. Spotkanie ma się odbyć w Sali Widowiskowej Domu Kultury. Przy wejściu do obiektu (od strony ulicy Sportowej) czekają na Premiera tłumy ludzi. Sala widowiskowa pęka w szwach. Przedstawiciele lokalnych i ogólnopolskich mediów są już w pełnej gotowości. Czekamy na wielkie wydarzenie.

Pamiętam te podniosłe chwile i ogromne podekscytowanie wizytą ikony polskiej demokracji. Kiedy pojawił się Premier mieliśmy świadomość historycznej wagi tego wydarzenia. Byliśmy bardzo skupieni i poruszeni. Osobiście wygrałem los na loterii ponieważ miałem możliwość uczestniczenia w obu spotkaniach – zarówno w Sali Widowiskowej, jak i w kameralnym gronie.

W pierwszej części tego wspomnienia pokażę Państwu uczestników spotkania. Zarówno tych, którzy czekali na Premiera przed wejściem do Domu Kultury, jak i tych którzy mieli szczęście znaleźć się w środku. Po latach komunistycznej sieczki usłyszeliśmy – inny przekaz, inne słowa i gesty. Wróciła nadzieja. To było jak powiew świeżego powietrza. Środa oddychała wolnością.

                                                                   Paweł Łukaszewski

Fot. Józef Odalanowski

Zdjęcia pochodzą z archiwum Pawła Łukaszewskiego