107 lat temu wybuchło Powstanie Wielkopolskie

Tylko dzięki uporowi i odwadze naszych przodków możemy dziś mieszkać w niepodległej Polsce

Powstanie Wielkopolskie do dziś pozostaje jednym z najważniejszych wydarzeń w dziejach regionu. Było jedynym zwycięskim powstaniem narodowym i miało kluczowe znaczenie dla odzyskania niepodległości państwa, które przez 123 lata znajdowało się pod zaborami.

Zryw powstańczy przełomu lat 1918 i 1919 doprowadził do wyzwolenia większości terenów Wielkopolski spod niemieckiej okupacji, co pozwoliło na ich przyłączenie do Polski, a tym samym umocniło pozycję odrodzonego kraju na arenie międzynarodowej. Choć za dzień odzyskania niepodległości uznaje się 11 listopada 1918 roku, kiedy to naczelne dowództwo wojsk polskich powierzono Józefowi Piłsudskiemu, to Prowincja Poznańska formalnie wchodziła jeszcze w skład Republiki Niemieckiej. Tylko dzięki uporowi i waleczności naszych przodków dziś mieszkańcy powiatu średzkiego mieszkają w Polsce, mówią w język polskim i mają w godle orła w koronie.

W powiecie średzkim w grudniu 1918 roku zaczęły się formować oddziały powstańcze, w skład których weszli żołnierze powracający z frontów I wojny światowej i dezerterzy z wojska pruskiego. Równocześnie ksiądz Mieczysław Meissner, proboszcz Kolegiaty, rozpoczął tworzenie 1 Kompanii Średzkiej. Mieszkańcy Środy i okolic ochoczo ruszyli wspierać Poznań w działaniach niepodległościowych. Niestety wielu z nich w walce o niepodległość poniosło najwyższą cenę. Ci, którzy przeżyli Powstanie Wielkopolskie, w czasie II wojny światowej byli uważani za wrogów III Rzeszy i pozbawiano ich życia podczas publicznych egzekucji.

Przez lata o Powstaniu Wielkopolskim niewiele się mówiło. Dopiero w 1990 rok na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie powieszono tablicę upamiętniającą powstańców. W 2021 roku 27 grudnia ustanowiono Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

Pamięć o powstańcach kultywowana jest w powiecie średzkim od dawna, głównie za sprawą Stowarzyszenia Rodzin Powstańców Wielkopolskich i społeczności średzkiego Liceum Ogólnokształcącego, które od 1986 roku nosi imię Powstańców Wielkopolskich. W Środzie jest pomnik, są tablice pamiątkowe i Kwatera Powstańców na cmentarzu. W 2018 roku po raz pierwszy odbył się Bieg im. Średzkich Powstańców Wielkopolskich 1918/1919. W ostatnich latach pojawiło się też wiele publikacji o Powstaniu Wielkopolskim i jego Bohaterach.