Fotografie średzian i Środy z okresu przed II wojną światową i podczas jej trwania

Lata przed odzyskaniem niepodległości i 20-lecie międzywojenne

Lata niewoli, to dla Polaków nie tylko czas II wojny światowej. To także 123 lata zaborów. Przypomnę, że przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości Środa i gminy ościenne znajdowały się w zaborze pruskim.

27 grudnia 1918 roku mieszkańcy Prowincji Poznańskiej, na obszarze której znajdowało się również nasze miasto, wystąpili przeciwko Republice Weimarskiej. Ten zbrojny, niepodległościowy zryw, to Powstanie Wielkopolskie. Powstańcy Wielkopolscy, w tym wielu pochodzących ze Środy i okolic, bardzo szybko pokonali Niemców. Pozwoliło to przyłączyć większość ówczesnej Prowincji Poznańskiej do Rzeczypospolitej Polskiej.

Niepodległością cieszyliśmy się trochę dłużej niż dwie dekady. 20-lecie międzywojenne, to, mimo wszystkich błędów i słabości władzy, czas budowania suwerennego i demokratycznego Państwa. Niestety ten czas nie trwał zbyt długo, albowiem już 1 września 1939 roku na Polskę napadły Niemcy, a 17. września, tego samego roku, nóż w plecy wbili nam Sowieci.

Pamiątek rodzinnych, w postaci pocztówek lub fotografii, pochodzących z czasów sprzed odzyskania niepodległości pozostało niestety niewiele. Większość uległa zniszczeniu lub zaginęła podczas II wojny światowej. W swoich archiwach znalazłem tylko kilkanaście zdjęć z tego okresu, a pięć najciekawszych postanowiłem Państwu zaprezentować. Zdecydowanie lepiej, pod względem liczby zachowanych zdjęć, wyglądają czasy 20-lecia międzywojennego i hitlerowskiej okupacji. W dużej mierze to efekt ówczesnego postępu technologicznego, a tym samym większej dostępności do aparatów fotograficznych. Dzięki temu, także moje rodzinne archiwum, w zakresie fotografii dokumentujących lata 20. i 30. ubiegłego wieku oraz lata II wojny światowej, jest bardziej zasobne.

W pierwszej części tego opracowania prezentuję Państwu 5 fotografii wykonanych przed 1918 rokiem oraz 10 fotografii wykonanych w okresie 20-lecia międzywojennego. Wszystkie przedstawiają mieszkańców Środy i stanowią niezmiernie interesujący obraz ówczesnych czasów. W drugiej natomiast części zobaczycie Państwo zarówno najpiękniejsze fragmenty naszego miasta, jak i sylwetki średzian w latach hitlerowskiej okupacji.

Cofnijmy się zatem w odległą, przedwojenną przeszłość i spójrzmy jak wyglądali mieszkańcy Środy przed II wojną światową. Nadmienię tylko, że na kilku, z prezentowanych przeze mnie fotografiach, znajdują się także sylwetki moich przodków.

                                                                            Paweł Łukaszewski

Zdjęcia z archiwum Pawła Łukaszewskiego