Bazylika – niekwestionowany symbol Środy, ale czy nadal punkt orientacyjny miasta?

W większości polskich miast, szczególnie w ostatnich trzech dekadach, znacznie wzrósł udział powierzchni zabudowanej w stosunku do ich całkowitego obszaru. To zjawisko dotyczy również Środy. Tam gdzie jeszcze nie tak dawno znajdowały się łąki i pola uprawne powstały nowe osiedla mieszkaniowe, hale produkcyjne i magazynowe oraz drogi. I tu chyba Państwa zaskoczę ponieważ nie oceną jakości miejskiej zabudowy, a jej dominantą (cechą wyróżniającą) zamierzam się dziś zająć.

Średzka Kolegiata przez stulecia górowała nad naszym miastem i wskazywała miejsce jego centrum. Dzisiaj, już jako Bazylika Mniejsza, ma pod tym względem konkurentów. Na przykład w postaci, nie tak dawno wybudowanych i gabarytowo bardzo okazałych, obiektów Cukrowni. Wystarczy spojrzeć na panoramę Środy od strony Zaniemyśla lub Wrześni.

Pomimo ewidentnych błędów w sytuowaniu obiektów budowlanych, w tym obiektów przemysłowych, na czymś zupełnie innym skupię dziś Państwa uwagę. Pokażę bowiem panoramiczne i punktowe widoki Środy. Przygotowane w tym celu fotografie charakteryzuje jedna wspólna cecha – w tle każdej z nich bardzo wyraźnie widoczna jest Bazylika. Co prawda obiektyw aparatu fotograficznego skierowany jest np. na Domki Senatorskie, ale zaraz nad nimi wyłania się monumentalna wieża tej Świątyni. Dostrzegłem to na większości, pochodzących sprzed kilkudziesięciu lat, czarno białych fotografii. O czym to świadczy? Z całą pewnością nie tylko o pokaźnych rozmiarach Bazyliki, ale przede wszystkim o jej znaczeniu dla poprawnego lokalizowania, a czasami identyfikowania obiektów, które autorzy fotografii umieścili na pierwszym planie. Na prezentowanych przeze mnie zdjęciach, w sposób zamierzony albo zupełnie przypadkowy, Bazylice przypisano rolę punktu orientacyjnego.

Podsumujmy. Na większości fotografii przedstawiających widoki Środy, a na pewno na tych, które znajdują się w moich zbiorach, zobaczymy jeden, jakże charakterystyczny obiekt. Tym obiektem jest dzisiejsza Bazylika Mniejsza. To ona jest głównym bohaterem fotografii choć intencją ich autorów było pokazanie innych obiektów bądź szerszej perspektywy naszego miasta.

W najbliższym czasie przygotuję jeszcze dwie fotorelacje dokumentujące piękno i majestat średzkiej Bazyliki. Pokażę ją w zupełnie innych, niż do tej pory, klimatach. Przede wszystkim w bardziej wysublimowanym, wręcz artystycznym ujęciu. W tej części Bazylikę zobaczycie Państwo w stworzonej przez naturę aurze tajemniczości. W kolejnej, trzeciej części zaprezentuję ten obiekt tylko i wyłącznie na kolorowych fotografiach, przy czym od razu dodam, że nie będą to fotografie wykonane specjalnie na potrzeby tego artykułu…

                                                                                      Paweł Łukaszewski