Stary Rynek w Środzie to przede wszystkim okalające go kamienice

Z REDAKCYJNEJ POCZTY

Piękno Starego Rynku jest pochodną piękna otaczających go kamienic. A co z pozostałą częścią Starówki?

W mojej pamięci nawierzchnia Starego Rynku w Środzie, wraz z jej niegdysiejszymi i obecnymi „ozdobnikami” (skrzynkowe kwietniki z siedziskami, rabatki, pomnik, latarnie, figury, ławeczki, fontanna), wymieniana była trzykrotnie. Natomiast okalające plac Starego Rynku fasady kamienic podlegały w tym czasie bieżącej konserwacji lub niewielkim remontom. No i całe szczęście, że były to tylko prace remontowo-konserwacyjne, bo dzięki temu perły średzkiej architektury możemy podziwiać w niezmienionym kształcie.

Nie ulega dla mnie wątpliwości, że to właśnie kamienice decydują o majestacie i atrakcyjności Starego Rynku. Jego nawierzchnia, w sposób istotny, nigdy nie wpływała na renomę głównego placu. Mało tego, wszystkie dotychczasowe przebudowy płyty Starego Rynku nie należały do udanych. Ostatnia przebudowa, choć w zakresie małej architektury nawiązała do historycznej formy tego miejsca, znacznie pogłębiła deficyt zieleni i odświeżyła betonową pustynię. W efekcie, gdy jest ciepło, ludzie nie chcą tu przebywać.

Bezdyskusyjnym potwierdzeniem tezy o dominującej roli kamienic w określaniu Starego Rynku mianem architektonicznej wizytówki Środy są, wykonane na przełomie lat 80. i 90. ubiegłego wieku, czarno białe fotografie. Część z nich postanowiłem dziś Państwu zaprezentować. Niestety nie było wśród nich przepięknej fasady budynku będącego siedzibą Sądu Rejonowego. Pokażę zatem jej aktualny wygląd.

Od jakiegoś czasu toczy się w Środzie dyskusja na temat ożywienia Starego Rynku. To dobrze, aczkolwiek kardynalnym błędem jest ograniczanie jej przedmiotu do głównego placu. Nasz reprezentacyjny salon jest bardzo ważnym, ale tylko jednym z wielu elementów Starówki. Nie można planować przywrócenia go do życia nie podejmując działań zmierzających do sanacji całej Starówki, a nawet całego śródmieścia. Pisałem o tym wielokrotnie i zapewne jesteście już Państwo znużeni. Ale pomimo tego dodam jeszcze, że znalezienie sposobów na wskrzeszenie Starówki wymaga nie tylko poznania stanowiska mieszkańców naszego miasta, ale także zasięgnięcia opinii wybitnych historyków sztuki, urbanistów i architektów. Zaprośmy ich do Środy, wysłuchajmy ich wskazówek, zestawmy to z naszymi oczekiwaniami i przystąpmy do natychmiastowej reanimacji serca naszego miasta.

Aby reanimacja Starówki się powiodła – musi mieć solidne fundamenty prawne. Oto moja sugestia. Otóż nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, od 24 września ubiegłego roku, daje gminom możliwość wyznaczania, w nowych dokumentach planistycznych jakimi są plany ogólne, OBSZARÓW ZABUDOWY ŚRÓDMIEJSKIEJ. To ogromna szansa na określenie zakresu i reguł zabudowy śródmieścia Środy. Przy okazji, opierając się na opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, podczas konstruowania planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego warto doprecyzować obszary Starówki i śródmieścia. Nie odkładajmy tego w czasie, skorzystajmy z możliwości prawnych i w sposób zgodny z naszymi aspiracjami, rozwiążmy jedną z największych w Środzie bolączek.

                                                                                     Paweł Łukaszewski

Poniższe fotografie pochodzą z archiwum autora