Samorządowe powiaty mają już 25 lat

Samorządowe powiaty mają już 25 lat. Historia powiatu średzkiego to także historia gminy Kleszczewo.

25 lat funkcjonowania samorządowych powiatów umknęło uwadze średzkich władz. Jeśli coś przeoczyłem, to nie zaszkodzi, raz jeszcze, przypomnieć o tym bardzo ważnym jubileuszu. Uczynię to niekonwencjonalnie, bo przez pryzmat gminy Kleszczewo.

Czasami, aby uniknąć ogromnych korków na Rondzie Rataje i krajowej „jedenastce” wracam z pracy do domu właśnie przez Kleszczewo. W ten sposób, od ponad dwudziestu lat zza szyb samochodu, przyglądam się bardzo dynamicznemu rozwojowi tej gminy.

Przypomnę, że do 1975 roku gmina Kleszczewo była jedną z pięciu gmin (obok Środy, Kostrzyna, Zaniemyśla, Krzykos i Dominowa) tworzących powiat średzki. Należy przy tym pamiętać, że ówczesne gminy, powiaty i województwa nie miały nic wspólnego z samorządnością. Obowiązywał system jednolitej władzy państwowej, której terenowymi organami były rady narodowe. Dopiero upadek komuny pozwolił powrócić do idei samorządności, a co za tym idzie utworzyć samorząd terytorialny. Najpierw powstały samorządowe gminy (konstytuowały się po wyborach z 27 maja 1990 roku), a później samorządowe powiaty i województwa (zaczęły funkcjonować 1 stycznia 1999 roku). Ale zanim do tego doszło odbyła się w Polsce nie tylko dyskusja, ale wręcz bitwa o siedziby powiatów oraz ustalenie gmin, które wejdą w ich skład.

Wielka bitwa o powstanie powiatu średzkiego, w której, jako kierownik Urzędu Rejonowego w Środzie i pełnomocnik Wojewody Poznańskiego do spraw utworzenia Starostwa, aktywnie uczestniczyłem – rozpoczęła się już na początku lat 90. XX wieku. Jej kulminacja nastąpiła w 1998 roku. Podjąłem wtedy starania, aby do gmin tworzących Rejon Administracyjny Środy (Nowe Miasto nad Wartą, Zaniemyśl, Dominowo, Krzykosy i Środa) dołączyła gmina Kleszczewo (władze Kostrzyna nie były tym w ogóle zainteresowane!). Rozmowy z wójtem Bogdanem Kemnitzem były bardzo trudne, ponieważ rozwój Kleszczewa upatrywał w ramach dużego powiatu poznańskiego. Podjąłem zatem rozmowy z mieszkańcami gminy, a ponadto, z grupą kilku przyjaciół, kolportowaliśmy ulotki opisujące korzyści wynikające z przynależności gminy Kleszczewo do powiatu średzkiego. Rada Gminy Kleszczewo wybrała jednak powiat poznański.

Od momentu powstania samorządu gminnego, czyli od 1990 roku, niekwestionowanym liderem rozwoju gminy Kleszczewo jest jej wójt Bogdan Kemnitz. Jednak to nie osoba wójta zainspirowała mnie do przypomnienia Państwu losów naszego gminnego sąsiada i wielkiej batalii o uzyskanie statusu Powiatu Średzkiego. Przyczyniły się do tego… trzy stare fotografie z uroczystości otwarcia „Gromadzkiego Ośrodka Kulturalnego” w Kleszczewie. Przypomnę, że gromady, jako jednostki podziału administracyjnego, funkcjonowały w latach 1954-1972. Uwieczniona na fotografiach uroczystość odbyła się pod koniec lat 60. ubiegłego wieku. Widoczni są tam m.in. przedstawiciele powiatu średzkiego, panowie Nawrocki i Szymański.

Dla porównania, na fotografiach oznaczonych numerami 4 i 5, prezentuję Państwu aktualny wygląd ówczesnego „Gromadzkiego Ośrodka Kulturalnego”. Jego obecna nazwa brzmi: „Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Kleszczewie”. Jako dziecko wielokrotnie towarzyszyłem mojemu ojcu podczas jego służbowych wizyt w Kleszczewie. Z tamtych czasów zapamiętałem, że „na zapleczu” ówczesnego Ośrodka znajdowały się przede wszystkim pola uprawne. Dzisiaj, to teren, w znacznej mierze, zabudowany. Ostatnio zauważyłem, że powstaje tam osiedle budynków mieszkalnych wielorodzinnych. Zresztą całe Kleszczewo nie przypomina dziś dawnej siedziby Gromady.

KOMITET REAKTYWOWANIA POWIATU ŚREDZKIEGO

Pamiątką batalii o status Powiatu Średzkiego jest natomiast opracowana przeze mnie ulotka, którą wraz z kolegami z „Komitetu Reaktywowania Powiatu” wręczaliśmy mieszkańcom gminy Kleszczewo. Ulotka informowała o korzyściach jakie gwarantowała im przynależność do Powiatu Średzkiego. Gorąco zapraszam do jej lektury, bo to fragment historii przypominającej batalię o reaktywowanie naszego powiatu.

                                                                                       Paweł Łukaszewski

Zdjęcia pochodzą z archiwum autora