Subiektywna prezentacja kilku starych budynków z apelem do średzian

Środa, biorąc pod uwagę wielkość miasta, jest bardzo zasobna w obiekty o ciekawej historii i wspaniałej architekturze. Znajdziemy je nie tylko w strefach objętych ścisłą ochroną konserwatorską, czyli na Starym Rynku i przy uliczkach do niego przyległych. Obiekty budzące nasz podziw znajdują się także w bardziej odległych od ścisłego centrum miejscach. Dbałość o stan techniczny obiektów budowlanych, to dla ich właścicieli nie tylko wymóg określony w przepisach Prawa budowlanego, ale to również naturalna troska o własność. W przypadku budynków podlegających ochronie konserwatorskiej, chodzi jeszcze o coś znacznie ważniejszego – o jak najlepsze zachowanie materialnej spuścizny po naszych przodkach. Właściwe utrzymanie starych obiektów, to wyraz szacunku dla historii lokalnej wspólnoty oraz przejaw identyfikowania się z miejscem, w którym żyjemy.

Mnóstwo ciekawych pod względem architektonicznym obiektów, choć niekoniecznie objętych ochroną konserwatorską, mijamy codziennie nie zwracając już uwagi na ich piękno. Po prostu przywykliśmy do takich widoków. Są wśród nich zarówno obiekty zadbane, jak i wymagające generalnego remontu. Czy zatem w odniesieniu do obiektów w złym stanie technicznym nie należałoby przystąpić w Środzie do ich skatalogowania i utworzenia funduszu wspierającego ich rewaloryzację? Czy w tym celu nie należałoby powołać zespół fachowców, który na koniec każdego roku rekomendowałby Radzie Miejskiej listę obiektów przeznaczonych do renowacji? Radni miejscy określaliby natomiast pulę środków na dofinansowanie tych prac. W składzie zespołu tworzącego taki ranking powinni wchodzić renomowani architekci i historycy sztuki – koniecznie spoza Środy i powiatu średzkiego, aby zapewnić obiektywizm podejmowanych decyzji. Fundusz renowacyjny składałby się zarówno ze środków budżetowych gminy oraz powiatu, jak i środków pozyskanych z innych, w tym unijnych, źródeł. To oczywiście wstępny i bardzo ogólny zarys tego projektu, a zważywszy nie najlepszy stan samorządowych finansów jego realizacja oprócz bezwzględnej systematyczności musi uwzględniać możliwości budżetu.

Skąd powyższy pomysł? Jedynie z własnych doświadczeń i rozmów z właścicielami budynków. Wiele obiektów jest własnością osób fizycznych. Nie każdego stać na ponoszenie ogromnych kosztów związanych z odtworzeniem stanu pierwotnego budynku i jego bieżącą konserwacją.

Puentą niniejszego materiału niech będzie następujący apel. Proszę abyście Państwo, już podczas najbliższych wyborów samorządowych, zwrócili uwagę, czy kandydaci do lokalnych władz mają jakieś pomysły dotyczące ochrony najbardziej cennych (nie tylko zabytkowych) obiektów oraz profesjonalnego kształtowania otaczającej nas przestrzeni. Jeśli w kręgach decyzyjnych znajdą się ludzie zatroskani o ład budowlany i zachowanie tkanki miejskiej w jak najlepszym stanie, to nasi potomkowie nam podziękują i być może zechcą naśladować.

Dziś pokażę budynki, których historia i metamorfozy (te dobre i te złe) być może zainspirują Państwa do głębszej refleksji. Refleksji nad ich wieloletnimi przeobrażeniami, stanem technicznym, estetyką, a być może nad ich przyszłością?

                                                                                         Paweł Łukaszewski