Jest w orkiestrach dętych jakaś siła...

Zawarta w tytule tego artykułu konstatacja, jak pokazują nasze średzkie doświadczenia, to nie tylko fragment tekstu piosenki „Orkiestry dęte”, którą śpiewała Halina Kunicka. Społeczność naszego miasta zawsze bowiem była, jest i zapewne pozostanie zbiorowym fanem orkiestr dętych. Dla średzian popularność i nieodzowność orkiestr dętych są bezdyskusyjne. Uprzedzę jednak, że nie zamierzam tu opisywać ich historii. Nie podejmę się tego zadania z bardzo prozaicznego powodu – nie posiadam wystarczającej wiedzy na ten temat. Natomiast z moich osobistych i wieloletnich doświadczeń wynika, że zdecydowana większość organizowanych w Środzie, i to zarówno państwowych, jak i religijnych uroczystości, odbywa się w muzycznej oprawie orkiestry dętej.

W swoim archiwum posiadam kilka fotografii, które przedstawiają średzkie orkiestry. Najstarsza pochodzi z 1947 roku, a jej autorem, jak wynika z treści pieczątki przybitej na odwrocie zdjęcia, jest „M. Olejniczak, Nowy Rynek, Środa”. Na fotografii tej widocznych jest dwudziestu członków Orkiestry Dętej WF i PW Środa. Długo zastanawiałem się co oznacza skrót WF i PW. Sądzę, że aby rozwinąć ten skrót należy sięgnąć do 1919 roku. Wtedy to, czyli krótko po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, podejmowano intensywne działania zmierzające do podniesienia obronności państwa. Sprowadzały się one m.in. do szkolenia wojskowego młodzieży. Nie wdając się w szczegóły, powiem tylko, że powstawały wówczas wojewódzkie i miejskie komitety Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (WF i PW). Zapewne, w jakimś zakresie, ideę tę kontynuowano po zakończeniu II wojny światowej. Jeśli moje przypuszczenia są błędne to proszę o ich sprostowanie. Wracając do samego zdjęcia, dodam tylko, że na jego odwrocie zapisano nazwiska trzynastu członków tej orkiestry.

Oprócz wyżej opisanej fotografii pragnę pokazać Państwu jeszcze 6 innych zdjęć, prezentujących średzkie orkiestry dęte podczas ich specjalnych występów lub w trakcie lokalnych uroczystości. I tak: na czterech fotografiach uwieczniono orkiestrę „dowodzoną” przez pana Poźniaka z Zespołu Szkół Rolniczych (występ na Starym Rynku i przemarsz na wysokości Parku „Łabędzie”). Kolejne zdjęcie przedstawia fragment obchodów „Dnia Harcerza”, które odbyły się w 1967 roku. Na ostatniej fotografii zobaczycie Państwo moment przemarszu średzkiej orkiestry dętej ulicą 17 Września, podczas 1-majowego pochodu.

                                                                                                                    Paweł Łukaszewski