Dożynki w Środzie – tak wyglądały 45 lat temu

Dożynki to ludowe święto plonów, obchodzone przede wszystkim przez Słowian. Podczas tego święta dziękujemy rolnikom za ich ciężką pracę podczas żniw i co równie ważne także za pracę, którą wykonują przez cały rok. Najstarszym i jednocześnie bardzo widowiskowym elementem dożynek są ludowe obrzędy.

Dożynki odbywają się zarówno w małych wioskach, jak i w dużych miastach. Organizowane są między innymi przez: sołtysów, wójtów, burmistrzów, starostów, prezydentów miast, no i oczywiście przez władze centralne. Przedstawiciele wszystkich lokalnych społeczności poczuwają się do obowiązku, aby oddawać hołd tym, którzy zbierają dla nas owoce ziemi.

W czasach PRL dożynki miały wyraźnie propagandowy charakter. Ich głównym celem było wzmocnienie w Polakach przekonania o braku alternatywy dla rządów przewodniej siły narodu (PZPR) i jej satelitów (ZSL i SD). Władza ludowa wprowadzając do dożynek socjalistyczne akcenty na szczęście nie odważyła się usunąć tradycyjnych, stricte ludowych, elementów. Były zatem dożynkowe wieńce i korowody, występy zespołów folklorystycznych, czy tak lubiane festyny.

Scenariusze dożynek od wielu lat są podobne, zmieniają się tylko ich aktorzy i widzowie. Główni aktorzy, to starostowie dożynek oraz przedstawiciele władzy i duchowieństwa, zwykle transportowani z kościoła do miejsca dożynkowych obrzędów w stylowych bryczkach. Największą grupę uczestników dożynek stanowią oczywiście mieszkańcy miejscowości, w której się one odbywają. To widzowie. Bez nich to Święto nie miałoby żadnego sensu. Nie wiem tylko, czy dzisiejsi widzowie bardziej gustują w występach zespołów folklorystycznych, czy w występach współczesnych muzyków? Ok. Pytania nie było… .

Czasami mam wrażenie, że podczas dożynek rolnicy są tłem dla przedstawicieli władzy i duchowieństwa. Mierzi mnie nachalne wykorzystywanie tego święta do autopromocji wszelkiej maści polityków. Jako starosta średzki, zawsze miałem obawy, że mój udział w dożynkach (w roli gościa!) będzie w ten sposób odebrany.

O tym, że scenariusze dożynek, od wielu już lat, są bardzo podobne przekonacie się Państwo oglądając zdjęcia dożynek, które odbyły się w naszym mieście na Stadionie 700-Lecia Środy w 1977 roku. 

Paweł Łukaszewski

Zdjęcia pochodzą z archiwum Pawła Łukaszewskiego