Środa dla turystów – jednodniowy spacer po mieście

Kilkanaście dni temu mieszkający w Polsce norweski youtuber opublikował film z jednodniowego pobytu w naszym mieście. To kolejny z jego licznych materiałów pokazujących małe polskie miasta i ich codzienność – zwykle są to wycieczki rozpoczynające się na poznańskim Dworcu Głównym i trwające zaledwie kilka godzin. Tym razem wybór padł na Środę.

Materiał, choć krótki, stał się dla wielu mieszkańców pretekstem do refleksji: jak wygląda nasze miasto oczami przyjezdnego? Co widzi ktoś, kto po prostu wysiada z pociągu i postanawia poznać Środę „na żywo”?

Turystyka jednodniowa rośnie w siłę

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2024 roku blisko 100 milionów osób w Polsce zdecydowało się na podróż jednodniową – bez noclegu. To ogromna liczba, która pokazuje, że wielu z nas coraz częściej wybiera krótsze, spontaniczne wypady, zamiast dłuższych urlopów.

Pandemia Covid-19 wyraźnie zmieniła nasze nawyki – zamknięte granice i ograniczenia w podróżowaniu sprawiły, że zaczęliśmy odkrywać to, co najbliżej. Polska okazała się krajem pełnym miejsc wartych odwiedzenia, a wśród nich coraz częściej pojawia się właśnie Środa.

Co można zobaczyć?

Wyobraźmy sobie, że ktoś w sobotni poranek wsiada w Lesznie do pociągu, przesiada się w Poznaniu i po podróży wysiada na średzkim dworcu. Co czeka go na miejscu?

Jeśli podróżnik nie przygotował się wcześniej, nie zajrzał do przewodnika czy Internetu, to zapewne po prostu ruszy przed siebie – w stronę centrum, szukając tego, co charakterystyczne dla miasta. W okresie jesienno-zimowym przywita go zapach z cukrowni – dla mieszkańców naturalny, dla przyjezdnych często… zaskakujący.

Po krótkim spacerze dotrze zapewne na Stary Rynek, serce miasta. Dziś można tam znaleźć tablice informacyjne, które opisują historię Środy i poszczególnych budynków. To bardzo dobry krok w stronę turystyki miejskiej. Warto jednak pomyśleć o rozszerzeniu tego systemu – jak zauważa społecznik Józef Odalanowski, tablice mogłyby pojawić się także na innych ulicach i obiektach, a uzupełnienie ich o kody QR czy tłumaczenia na języki obce znacznie ułatwiłoby zwiedzanie.

ŚKP– lokalny hit

Nie ma wątpliwości, że jedną z największych atrakcji jest Średzka Kolej Powiatowa. Wąskotorówka, choć działa sezonowo, przyciąga tłumy turystów i rodzin z różnych regionów kraju. W letnie weekendy trudno tu o wolne miejsce – a to najlepszy dowód na to, że dobrze prowadzony, pasjonacki projekt potrafi ożywić całe miasto.

Podobny potencjał drzemie w innych miejscach, które jednak wciąż czekają na swoje „drugie życie”.

Perła, którą warto pokazać

Dominantą Środy jest bez wątpienia Bazylika Mniejsza pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – monumentalna świątynia, która góruje nad miastem i stanowi jeden z jego najważniejszych symboli. Obecnie, aby ją zwiedzić, trzeba umówić się z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Świątynia pełni oczywiście głównie funkcję sakralną, co należy uszanować, jednak warto zastanowić się, czy nie można by wprowadzić cyklicznych, np. comiesięcznych dni otwartych.

Dla turystów byłaby to szansa, by poznać historię i architekturę bazyliki, a dla mieszkańców – okazja, by lepiej zrozumieć duchowe i kulturowe dziedzictwo swojego miasta.

Potencjał, który czeka

Nieco inna historia dotyczy wieży ciśnień – interesującego obiektu industrialnego, który niestety pozostaje zamknięty dla zwiedzających. W ostatnich latach pojawiły się wokół niej tablice informacyjne, co jest krokiem w dobrą stronę, ale to wciąż za mało, by obiekt stał się realną atrakcją. Być może pomogłaby rewitalizacja i stworzenie w niej punktu widokowego, kawiarni lub małej ekspozycji związanej z historią wodociągów.

W wielu polskich miastach dawne wieże ciśnień stały się perełkami turystyki – można je zwiedzać, a w niektórych działają galerie i punkty widokowe. Środa mogłaby pójść tą samą drogą, przywracając obiektowi funkcję społeczną i turystyczną.

Z kolei średzkie jezioro, tak popularne wśród mieszkańców w upalne dni, ma w sobie ogromny potencjał rekreacyjny. Niestety, latem bywa, że przy tamie unosi się nieprzyjemny zapach – co zauważył także wspomniany youtuber. Brak inwestycji ekologicznych i poprawy jakości wody, nie przyciągnie - a odstraszy potencjalnych gości.

Stadion i turystyka sportowa

Ciekawym zjawiskiem jest także turystyka stadionowa. Zaangażowanie znanego youtubera Isamu w projekt Pompa Team, którego mecze odbywają się na Nowym Stadionie Średzkim, sprawiło, że do miasta zaczęli przyjeżdżać fani z całej Polski, którzy przy okazji chcą spotkać swojego idola. Podobnie jest z meczami Polonii Środa, na których coraz częściej widać kibiców spoza regionu.

To ogromny potencjał, z którego warto skorzystać. Wystarczyłoby zaproponować turystom spędzenie w Środzie kilku dodatkowych godzin – spacer po mieście, obiad w lokalnej restauracji, – by z kibica zrobić prawdziwego ambasadora miasta.

Technologia w służbie turystyki

Nowoczesne narzędzia mogą w tym pomóc. W innych miastach, takich jak Zbąszyń czy Ostrów Wielkopolski, działają miejskie aplikacje mobilne, które nie tylko ułatwiają życie mieszkańcom, ale też pełnią funkcję interaktywnych przewodników. Wskazują zabytki, ciekawe trasy spacerowe, restauracje czy wydarzenia kulturalne. Wdrożenie podobnego rozwiązania w Środzie mogłoby stać się kolejnym krokiem w rozwoju turystyki.

Miasto z potencjałem

Środa ma wszystko, by stać się atrakcyjnym celem jednodniowych wyjazdów: historię, zabytki, ciekawych ludzi i własny, niepowtarzalny klimat. Jesteśmy bardzo dobrze skomunikowani – linia kolejowa, DK11 (w przyszłości S11), czy autostrada A2 sprawiają, że dotarcie do nas nie jest trudne.

Potrzeba jednak odrobiny wspólnej pracy, by to wszystko pokazać – bardziej dostępnie, nowocześniej i z pomysłem. Bo turystyka to dziś nie tylko zabytki – to emocje, doświadczenia i spotkania. Jeśli uda się je stworzyć w Środzie, to każdy, kto tu przyjedzie, zabierze ze sobą coś więcej niż tylko zdjęcie. Zabierze wspomnienie miejsca, do którego chce się wracać.

Warto przy tym pamiętać, że mamy się czym chwalić. Środa przez wieki była miejscem ważnym w historii Polski – to właśnie tutaj odbywały się sejmiki szlacheckie, na których zapadały decyzje kształtujące losy regionu i kraju. Takie dziedzictwo to powód do dumy i doskonała inspiracja do dalszego budowania tożsamości miasta. Bo przecież każdy, kto tu przyjedzie, powinien móc powiedzieć to samo, co wielu z nas myśli od dawna: Środa to dobre miejsce – i warto tu wracać.